Piernik staropolski świąteczny

"Największą sławą cieszyły się pierniki norymberskie i toruńskie wypiekane w przepięknie rzeźbionych formach. Popularne toruńskie katarzynki znane już były w roku 1640. Staropolskie pierniki nie ustępowały jakością norymberskich. Przygotowanie ciasta piernikowego uchodziło słusznie za prawdziwą sztukę. Dojrzewało ono powoli i mogło być przechowywane w stanie surowym całymi miesiącami. Miarą popularności pierników w Polsce jest fakt, iż faska z ciastem piernikowym stanowiła część posagu polskich panien szlacheckich i mieszczańskich. Bardzo korzenne i mało słodkie pierniki przegryzano do wódki, słodkie i z bakaliami podawano na wety. Dawne polskie przysłowie zapewnia, iż najlepszymi rzeczami w Polsce były ongiś "gdańska gorzałka, toruński piernik, krakowska panna i warszawski trzewik". 

Piernik staropolski świąteczny.

To już czas nastawić ciasto.

1/2 lita prawdziwego miodu (użyłam gryczanego)

1 szklanka cukru trzcinowego

125 g smalcu lub masła (użyłam masła)

1/2 kg mąki pszennej

2 jajka

1,5 łyżeczki sody rozpuszczonej w zimnym mleku

1/2 łyżeczki soli

skórka z jednej cytryny lub skórka z pomarańczy

garść pokruszonych orzechów włoskich

1 łyżeczka esencji waniliowej

2-3 łyżeczki przyprawy korzennej np z tego przepisu

Miód, masło i cukier podgrzewaj na małym ogniu mieszając co chwilę. Płyn powinien się zagotować.

Odstaw do wystygnięcia po czym mieszając ręką lub mikserem na małych obrotach dodawaj stopniowo mąkę, jajka, sodę z mlekiem, sól, skórkę, orzechy, przyprawę korzenną i esencję waniliową. Wszystko dokładnie wymieszaj i uformuj kulę. Oprósz mąką i wstaw do naczynia najlepiej kamionkowego lub emaliowanego. Przykryj ściereczką i wstaw do zimnego pomieszczenia lub do lodówki na minimum dwa tygodnie.

Dojrzałe ciasto należy podzielić ciasto na dwie lub trzy równe części, rozwałkować i upiec na blasze.

Bezpośrednio po upieczeniu placki będą twarde, jednak po 2-3 dniach skruszeją i niemal będą rozpływać się w ustach. Ochłodzone placki przełóż lekko rozgrzanym powidłem śliwkowym. Można dać inne powidła lub krem kajmakowy lub orzechowy. Bezpośrednio po przełożeniu piernik nakrywamy arkuszem czystego papieru i równomiernie obciążamy deseczką lub ciężką książką. Piernik staropolski długo zachowuje swoją świeżość, zwłaszcza jeśli będziemy przechowywać go w chłodnym miejscu. 

Ja ze swojego piernikowego ciasta zrobię pierniczki. Rozwałkuję ciasto i wytnę foremkami piękne kształty. Ale to już za dwa-trzy tygodnie. Teraz ciasto schowam do spiżarni.  

Fragment o piernikach i przepis pochodzi z książki: "W staropolskiej kuchni i przy polskim stole"

 Maria Lemnis i Henryk Vitry
Wydawnictwo Interpress Warszawa 1983